Zapalenie zatokKiedy należy zgłosić się do specjalistyLeczeniePlacówki, w których możesz zdiagnozować i leczyć zapalenie zatok

Zapalenie zatok jest schorzeniem przebiegającym w postaci ostrej lub przewlekłej. Jest jednym z częstszych powodów wizyt u lekarza. Leczenie może być farmakologiczne w postaci ostrej lub chirurgiczne w postaci przewlekłej.

Co to są zatoki?

Zatoki oboczne nosa, inaczej zatoki przynosowe to przestrzenie powietrzne znajdujące się w kościach czaszki. Przestrzenie te występują u małych dzieci jako uchyłki błony śluzowej wgłębiając się w kierunku kości, dopiero z wiekiem powiększają się i upowietrzniają. U dzieci niektóre zatoki mogą nie występować w ogóle (zatoki czołowe), pojawiając się dopiero później wraz ze wzrostem. Rozwój i powiększanie się zatok zachodzi do późnej dorosłości, ale dobrze wykształcone są po 20 roku życia. Prawidłowe zatoki są upowietrznione, co oznacza, że wypełnione są powietrzem, a nie płynem. Obecność płynu świadczy o chorobie. Zatoki są różnej wielkości. Te największe mają swoje nazwy takie jak zatoki szczękowe, czołowe, klinowe. Wiele dziesiątek małych komórek u góry nad przewodami nosowymi nosi zbiorczą nazwę zatok sitowych.

Czym jest zapalenie zatok?

Zatoki oboczne nosa komunikują się z przewodami nosowymi, dlatego infekcje nosa, katary, infekcje górnych dróg oddechowych przechodzą łatwo również na zatoki. Błona śluzowa wyściełająca zatokę od środka choruje, w jej wnętrzu pojawia się płyn zapalny, który może zmienić się w wydzielinę ropną. Ujście zatoki do jamy nosa często ulega obrzękowi, przez co wydzielina blokuje się w jej wnętrzu. To powoduje ból i uczucie rozpierania.

  • Ostre zapalenie zatok jest powikłaniem ostrej infekcji górnych dróg oddechowych. Jeśli nie jest prawidłowo leczone, może przejść w przewlekłe zapalenie zatok, proces chorobowy którego objawy utrzymują się powyżej 12 tygodni.
  • Objawy w stanie ostrym obejmują gorączkę, wydzielinę ropną z nosa oraz bóle okolicy zatok o charakterze pulsującym i rozpierającym.
  • Objawy w stanie przewlekłym obejmują przede wszystkim przewlekły ropny katar, utrudnienie oddychania przez nos oraz zaburzenia węchu.

Przyczyny zapalenia zatok

Wiele czynników, zarówno wewnątrz jak i zewnątrzustrojowych sprzyja powstaniu ostrego i w konsekwencji przewlekłego zapalenia zatok. Alergia w sposób znaczący predysponuje do występowania zapalenia zatok, ponieważ wiąże się z obrzękiem błon śluzowych górnych dróg oddechowych co sprzyja zatykaniu się ujść zatok obocznych nosa i rozwojowi procesu chorobowego.

Do zapalenia zatok predysponuje również bardzo powszechne schorzenie jakim jest skrzywienie przegrody nosowej. 

Objawy ostrego zapalenia zatok

Do objawów ostrego zapalenia zatok nosa należą między innymi: wyciek ropny z nosa, upośledzona drożność nosa, ból i rozpieranie okolicy zatoki oraz gorączka. Ostre zapalenie zatok wiąże się najczęściej z uporczywym katarem. Czasem występuje ból zębów.

Objawy przewlekłego zapalenia zatok

Objawy przewlekłego zapalenia zatok są mniej charakterystyczne, należą do nich  m.in. wyciek ropny z nosa, utrudnienie oddychania przez nos, zaburzenia węchu, kaszel, krwawienia z nosa, przewlekłe bóle gardła oraz objawy ogólnego złego samopoczucia i zmęczenia.

  • Do lekarza należy zgłosić się kiedy z punktu widzenia pacjenta przebieg przeziębienia jest nietypowy, kiedy pojawiają się niepokojące, niespotykane wcześniej objawy jak np. ból okolicy zatoki, czoła, czy potylicy, który jest silny, pulsujący i nasila się w pewnym położeniu ciała (np. pochylenie do przodu). Również wtedy, gdy gorączka nie ustępuje czy wręcz narasta.
  • Pilna pomoc lekarska jest konieczna, gdy ostrej infekcji górnych dróg oddechowych towarzyszyć będzie duszność, silny ból ucha, wyciek ropny z ucha, niedosłuch, zawroty głowy, zaburzenia świadomości i inne objawy wskazujące na postęp choroby. Szczególna uwaga dotyczy małych dzieci, u których infekcja ma często przebieg szybki i prowadzi do objawów ogólnych, odwodnienia i drgawek.

Jak rozpoznać zapalenie zatok?

Zatoki oboczne nie są widoczne w standardowym badaniu nosa. Można co najwyżej ocenić ich ujścia oraz określić obecność ropnej wydzieliny w przewodach nosowych co wskazuje na proces zapalny. Nie można ich również szczegółowo ocenić wykonując standardowe badanie rtg zatok.

W ostrym stanie zapalnym zatok nosa połączonym z infekcją kataralną, wirusową lub bakteryjną lekarz stawia rozpoznanie na podstawie wywiadu oraz endoskopii jam nosa i ujść zatok.  

W przewlekłym stanie zapalnym zatok lekarz powinien wykonać badanie radiologiczne (CT, tomografia komputerowa), dzięki temu można określić wielkość zmian zapalnych w poszczególnych zatokach, ocenić obecność innych czynników predysponujących do występowania przewlekłego stanu zapalnego jak np. skrzywienie przegrody nosa lub przerost migdałka gardłowego oraz określić wskazania do leczenia operacyjnego.

Leczenie

Leczenie ostrego zapalenia zatok polega na podawaniu odpowiednich antybiotyków, leków obkurczających błonę śluzową nosa, leków rozrzedzających wydzielinę oraz przeciwzapalnych i przeciwgorączkowych. Konieczność włączenia antybiotyku oraz prowadzenie terapii nadzorować powinien lekarz.

W przypadku przewlekłego zapalenia zatok często najlepszym postępowaniem będzie leczenie chirurgiczne. Jeśli ostre zapalenie zatok powtarza się kilka razy w roku, można przypuszczać, że istnieje jakaś przyczyna, która to powoduje. Dzięki badaniom dodatkowym, w tym przede wszystkim tomografii komputerowej można zidentyfikować taką przyczynę i odpowiednio ją leczyć. Klasyczny przykład to skrzywiona przegroda nosowa, przerost migdałka gardłowego lub odmienności anatomiczne bocznej ściany nosa.

Powikłania zapalenia zatok

Zatoki są położone w okolicach oczodołu oraz tkanki mózgowej, oddzielone od nich jedynie cienką blaszką kostną. Zdarza się również, że u zupełnie zdrowych ludzi na ograniczonej powierzchni nie ma kostnej bariery oddzielającej mózg od zatoki a jest nią jedynie warstwa opony mózgowej. W związku z tym zakażenie rozwijające się w zatokach może przejść również na te struktury.

Stany zapalne zatok mogą powodować groźne powikłania. Może dojść do zakażenia oczodołu z formowaniem się ropnia, wytrzeszczu, który może skończyć się ślepotą lub zaburzeniami widzenia. Może dojść do zakażenia tkanki mózgowej z wytworzeniem ropnia i zapalenia opon mózgowo – rdzeniowych. Może również rozwinąć się posocznica czyli uogólnione zakażenie krwi z zagrożeniem zgonem.

Ważne: powikłania zapalenia zatok mogą zagrażać życiu!

mat. dr n. med. Marek Porowski

Copyright by CSIM 2021. Все права защищены.

Copyright by CSIM 2023. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Realizacja: X-Connect.pl
Cвершение: X-Connect.pl
Skip to content