Nauczyciel zwraca uwagę na kłopoty z koncentracją u dziecka, rodzice słyszą, że jest zdolne, ale leniwe, nie pracuje, nie słucha, przeszkadza podczas prowadzenia zajęć. Natomiast w domu, w ciszy, gdy nie rozpraszają je żadne bodźce, dziecko nie ma problemu w poprawnym skupieniu uwagi. Centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego (CAPD) to zespół objawów wynikających z nieprawidłowości w funkcjonowaniu słuchu na poziomie centralnego układu nerwowego: dziecko słyszy, co potwierdzają wykonane podstawowe badania słuchu, lecz nie słucha — zachowuje się i funkcjonuje podobnie do dzieci z niedosłuchem.
Obecnie blisko połowa uczniów nie potrafi zrozumieć dłuższych poleceń i skoncentrować się na wykonywaniu zadania w miejscu, gdzie rozprasza je hałas. Dzieci te często są uważane za niegrzeczne, a także osiągają niższe efekty w procesie edukacyjnym. Problem jest na tyle poważny, że skupia uwagę wielu specjalistów, dlatego zagadnieniu poświęcono część konferencji naukowo – szkoleniowej, która odbyła się w Leżajsku (28-30 września), w Zespole Szkół Licealnych im. Bolesława Chrobrego, w ramach obchodów Jubileuszu 55–lecia leżajskiej Poradni Psychologiczno–Pedagogicznej. Sesje związane z diagnozą i terapią dzieci z ośrodkowymi zaburzeniami przetwarzania słuchowego poprowadzili prof. Piotr H. Skarżyński – otorynolaryngolog, audiolog i foniatra z Centrum Słuchu i Mowy MEDINCUS oraz Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu, a także dr n. o zdr. Natalia Czajka – pedagog specjalny z Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu i Centrum Słuchu i Mowy MEDINCUS.
W konferencji wzięła udział kadra leżajskiej poradni oraz pozostałych podkarpackich poradni psychologiczno-pedagogicznych, dyrektorzy, specjaliści z przedszkoli i szkół w Powiecie Leżajskim, a także nauczyciele i specjaliści z podkarpackich Specjalnych Ośrodków Szkolno-Wychowawczych, Ośrodków Rewalidacyjno – Wychowawczych.
Prowadzący specjaliści poruszyli tematykę badań przesiewowych słuchu, ich potrzebę znaczenie dla rozwoju dziecka oraz innowacyjnych rozwiązań telemedycznych, wykorzystywanych w Centrum. Szeroko omówiona oraz zaprezentowana została nowoczesna terapia – Stymulacja Polimodalnej Percepcji Sensorycznej metodą Skarżyńskiego (SPPS-S), która pomaga w leczeniu dzieci z ośrodkowymi zaburzeniami przetwarzania słuchowego oraz zaburzeniami współistniejącymi, m. in.: problemami z rozumieniem mowy, zaburzeniami artykulacji oraz głosu, opóźnionym rozwojem oraz niepłynnością mowy, trudnościami w czytaniu i pisaniu czy zaburzeniami koncentracji uwagi słuchowej.
Prof. Piotr H. Skarżyński tłumaczył, iż dodatkowym, bardzo ważnym elementem stosowanym podczas treningu, jest trening psychologiczny. „Zintegrowanie terapii psychologicznej z treningiem funkcji słuchowych daje o wiele większe możliwości efektywnego oddziaływania na osoby borykające się z trudnościami z przetwarzaniem słuchowym. Przede wszystkim daje możliwość korekty zachowań będących wtórnym efektem zaburzeń słuchowych” – wyjaśniał ekspert.
Wielu pacjentów, głównie dzieci w wieku szkolnym, korzysta z terapii centralnych zaburzeń przetwarzania słuchowego, coraz częściej stosowanych w poradniach psychologiczno-pedagogicznych w kraju. Pani Dorota Kuczek-Baj z miejscowości Giedlarowa, mama nastoletniego dziś Miłosza, przyznała, że terapia przyniosła wymierne korzyści. Miłosz zawsze był bardzo grzecznym, cichym dzieckiem. W przedszkolu niechętnie nawiązywał nowe znajomości, był zamknięty w sobie, co zaczęło niepokoić rodziców. Jednak największe problemy zaczęły się od czwartej klasy szkoły podstawowej. Chłopiec nie potrafił się uczyć, nie umiał robić notatek, choć w domu przyswajał wiedzę, w szkole dostawał słabe oceny, gdyż nie potrafił się nią podzielić. Nie rozumiał pytań nauczyciela, miał problem ze skupieniem uwagi, przez co dostał opinię lenia. Zdecydowanie lepiej szło mu na zdalnym nauczaniu, gdy nie przeszkadzał mu hałas tworzony przez innych uczniów. W 5-6 klasie szkoły podstawowej u Miłosza diagnozowano depresję.
W Giedlarowej nie ma poradni, mogącej zająć się chłopcem, dlatego rodzice szukali pomocy dalej. W 2019 r. trafili na terapeutę, który zdiagnozował u Miłosza CAPD i rozpoczął leczenie wykorzystując terapię SPPS-S. Jak wspomina Pani Dorota, pozytywne efekty były widoczne już po I etapie – Miłosz miał znacznie mniejsze problemy z zapamiętywaniem, zaczął budować zdania złożone i próbował nazywać emocje. Jak wyjaśnia prof. Piotr H. Skarżyński „terapia łączy trening słuchowy z treningiem umiejętności społecznych, pacjent może dobrze słyszeć, ale niewłaściwie odbierać treści z sferze emocjonalnej. Podczas terapii pacjent uczy się właściwie odbierać i rozumieć emocje, kontrolować swoje myśli, a także kontrolować zachowania w różnych sytuacjach społecznych”.
Po zakończeniu terapii, która składa się z trzech etapów, Miłosz stał się mniej wycofany, jest bardziej otwarty, komunikatywny, nawiązuje relacje koleżeńskie, dużo lepiej radzi sobie w szkole. Dlatego kluczem do skutecznej pomocy takim dzieciom jest wczesne zauważenie niepokojących objawów i skierowanie dziecka na specjalistyczne badania, a w kolejnym etapie terapię i rehabilitację.
