Badanie videonystagmograficzne (VNG; videonystagmografia) to diagnostyczne narzędzie medyczne, które analizuje ruchy gałek ocznych w odpowiedzi na różne bodźce. Pomaga lekarzom ocenić funkcjonowanie układu równowagi oraz wykryć potencjalne problemy z błędnikiem.

Błędnik, znany również jako narząd przedsionkowy, to niewielka struktura ucha wewnętrznego, która pełni kluczową rolę w utrzymaniu równowagi, orientacji w przestrzeni i koordynacji ruchów naszego ciała, również istotna dla procesu słyszenia. Błędnik odpowiada za wykrywanie przyspieszenia, ruchu oraz zmiany pozycji ciała (rejestruje zmiany w położeniu i prędkości naszej głowy), a także koordynację wzrokowo-ruchową (skupienie wzroku na określonym punkcie, gdy poruszamy głową lub ciałem).

„Błędnik stanowi część ucha wewnętrznego. Wyróżniamy błędnik kostny oraz znajdujący się w jego wnętrzu błędnik błoniasty, rodzaj zawiłego kształtu woreczka wypełnionego płynem (śródchłonką). Błędnik zawiera struktury odpowiedzialne za utrzymanie równowagi (przedsionek i kanały półkoliste) oraz za prawidłowy odbiór bodźców słuchowych (ślimak). Każdy ruch głowy powoduje przesunięcie śródchłonki, które jest rejestrowane przez komórki zmysłowe, a następnie przekazywane do ośrodkowego układu nerwowego, umożliwiając nam interpretację informacji o naszej pozycji i ruchu. Jak sprawdzić czy nasz błędnik działa prawidłowo? Warto wykonać m. in. badanie błędnika VNG.” – mówi specjalista Ewa Orkan Łęcka z CSIM Medincus.

Czym jest badanie VNG? Jak wygląda jego przebieg?

Test VNG polega na badaniu ruchu gałek ocznych w spoczynku i różnych położeniach ciała przy użyciu videogogli z wbudowaną bardzo czułą kamerą rejestrującą ruch gałek ocznych podczas stymulacji błędnika różnymi bodźcami:

1. wzrokowymi (śledzenie poruszającego się obrazu); testy wzrokowe

2. bodźcami cieplnymi (ciepłą / zimną wodą lub powietrzem podawanymi do ucha pacjenta); testy kaloryczne

3. ruchowymi (wykonuje się określone ruchy głową i ułożenia pacjenta na kozetce); testy pozycyjne

Badane są tzw. funkcje okulomotoryczne, a więc umiejętność śledzenia przedmiotu w polu widzenia, sakady – przenoszenia wzroku z przedmiotu na przedmiot i optokinezy – obserwacji szybko poruszających się obiektów w polu widzenia.

Nieprawidłowe działanie układu równowagi zazwyczaj objawia się występowaniem oczopląsu i zaburzeń równowagi, często z towarzyszącymi zawrotami głowy. Analiza ruchów gałek ocznych podczas badania VNG pozwala lekarzowi ocenić, czy istnieją jakiekolwiek nieprawidłowości w układzie równowagi. Wyniki VNG są analizowane pod kątem szybkości, płynności i dokładności ruchów oczu, co może pomóc w diagnozowaniu schorzeń związanych z układem równowagi. Badanie to pozwala na zdiagnozowanie otolaryngologicznych przyczyn zawrotów głowy i zaburzeń równowagi (np. uszkodzenie błędnika lub łagodne położeniowe zawroty głowy), może również wskazywać na wyższe (neurologiczne) przyczyny zaburzeń.

Badanie wraz z opisem trwa około godziny, jest nieinwazyjne i bezbolesne, choć może wywołać chwilowy dyskomfort związanym z różnymi bodźcami, które są podawane podczas testów. To ważne narzędzie diagnostyczne, które pomaga lekarzom zrozumieć funkcjonowanie układu równowagi oraz prawidłowość reakcji gałek ocznych na różnorodne stymulacje.

Jak się przygotować do badania?

Na ogół nie potrzebujesz specjalnego przygotowania do badania VNG. Warto jednak unikać alkoholu i kofeiny przed testem, ponieważ te substancje mogą wpływać na wyniki.

Zalecenia dla pacjenta przed badaniem:

• Na 7 dni przed badaniem należy odstawić leki (najlepiej wszystkie, ale w szczególności: nasenne (także ziołowe), uspokajające, na zawroty głowy, przeciwdepresyjne, przeciwlękowe) – po konsultacji z lekarzem.

• Niewskazane jest picie alkoholu przez min. 3 dni.

• Nie należy jeść 4 h przed badaniem.

• Najlepiej przyjść wypoczętym.

• W dniu badania nie zakładać soczewek kontaktowych ani nie zakraplać oczu, również „sztucznymi łzami”.

• Na badanie zgłosić się bez makijażu (nie tuszować rzęs, bez fluidu, bez sztucznych rzęs).

• Na badanie należy dostarczyć aktualne badanie od lekarza laryngologa z oceną stanu błony bębenkowej i drożności przewodów słuchowych.

• Na badanie należy zgłosić się z osobą towarzyszącą.

Niektórzy pacjenci mogą potrzebować więcej czasu, żeby po badaniu dojść do siebie z uwagi na możliwość występowania zawrotów głowy. Z tego powodu po badaniu pacjent nie powinien prowadzić samochodu.

VNG można wykonywać u pacjentów z uszkodzoną błoną bębenkową (po wcześniejszej konsultacji z lekarzem laryngologiem). Badania nie można natomiast przeprowadzać u pacjentów niewidomych.

Czy badanie VNG jest bezpieczne?

Jak już wspomniano, videonystagmografia jest badaniem nieinwazyjnym i bezpiecznym, dlatego właściwie nie ma do niego przeciwwskazań. Jeżeli występują, to są one na ogół związane ze stroną techniczną badania. VNG trudno jest wykonać u osób zbyt często mrugających, co może wykluczyć pacjentów cierpiących na alergiczne zapalenie spojówek.

Kto kieruje na badanie VNG? Czy trzeba mieć skierowanie?

Zazwyczaj, aby przeprowadzić badanie VNG, konieczne jest skierowanie od lekarza, na przykład od otolaryngologa (laryngologa) lub neurologa.

Jaka jest cena badania błędnika VNG? Czy jest refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia?

Koszt badania to ok. 200-300 zł. Niestety NFZ nie refunduje badania videonystagmografii.

Badanie VNG to nie tylko wykresy i wyniki. To szansa na zrozumienie, jak działa Twój układ równowagi i pomoc w diagnozowaniu ewentualnych problemów. Pamiętaj, żeby porozmawiać ze swoim lekarzem o wszelkich wątpliwościach związanych z badaniem VNG. To proste, bezbolesne badanie, które może wiele wyjaśnić!