Leczenie szumu usznego wywołuje często frustrację zarówno u pacjenta, jak i lekarza. Chory oczekuje następującego schematu postępowania: jest badany, otrzymuje lek, zostaje wyleczony. Niestety taki schemat postępowania najczęściej nie sprawdza się w przypadku leczenia szumów usznych. Nie istnieje jeden jedyny sposób terapii, który byłaby skuteczny i właściwy we wszystkich rodzajach szumu. Metoda leczenia zależy bowiem od przyczyny i miejsca powstawania szumu. Szumy uszne mogą powstawać na każdym poziomie drogi słuchowej, począwszy od przewodu słuchowego zewnętrznego, a na korze słuchowej kończąc. Zatem pierwszym i najważniejszym zadaniem dla lekarza zajmującego się tą dolegliwością jest znalezienie przyczyny szumu i potencjalnego miejsca jego generacji w drodze słuchowej. Znając miejsce powstawania szumu, można zaproponować pacjentowi najwłaściwszy sposób leczenia w każdym indywidualnym przypadku.

Jakich metod terapeutycznych używa się najczęściej w terapii szumów usznych?

• Leki

Leczenie farmakologiczne

Ze względu za różnorodną etiologie, niejednorodne występowanie objawów, niezrozumiałą patofizjologię oraz towarzyszące czynniki psychologiczne, badacze nieustanie prowadzą analizy mające na celu opracowanie leku będącego remedium na występujące u pacjentów szumy uszne. Obecnie wypracowane standardy terapii wykorzystują leki stosowane poza ich podstawowym wskazaniem w tzw. wykorzystaniu off-label.

W farmakoterapii znalazły zastosowanie leki, których efekt terapeutyczny wywołuje rozszerzenie naczyń krwionośnych, przyczyniając się tym do poprawy ukrwienia mózgu oraz ucha wewnętrznego, w efekcie zmniejszając występowanie objawów. Wśród szeregu  powszechnie stosowanych leków o naczyniowym mechanizmie działania stosowane są takie substancje lecznicze jak: betahistydyna, pentoksyfilina, nicergolina, winpocetyna oraz blokery kanałów wapniowych np. cynnaryzyna. W przypadku szumów usznych o pochodzeniu niedokrwiennym, wywołanych przez miażdżycę naczyń czy zwyrodnianie kręgosłupa szyjnego zastosowanie wymienionych leków ma charakter przyczynowy.

Leczeniu szumów usznych polega również na diagnozowaniu i leczeniu pierwotnie występującej choroby, która to wywołuje objawy u pacjentów. Jednakże leki te wykorzystuję się w leczeniu objawowym szumów usznych, ze względu na efekt terapeutyczny przyczynia się do zwiększenia natlenowania komórek odpowiedzialnych za transmisję sygnałów dźwiękowych.W leczeniu szumów usznych wykorzystywane są również leki zwiększające metabolizm komórek nerwowych (np. piracetam), których to efekt terapeutyczny przyczynia się do zwiększenie przepływu krwi oraz zużycia tlenu w mózgu i układzie słuchowym, redukując występujące objawy.

Obok farmakoterapii przyczyniającej się do poprawy przepływu krwi oraz natlenowania komórek, w leczeniu szumów usznych znalazły zastosowanie leki przeciwdepresyjne oraz przeciwlękowe, ze względu na towarzyszące często depresji szumy uszne.

Poza substancjami pochodzenia syntetycznego w leczeniu znalazły zastosowanie preparaty ziołowe np. miłorząb dwuklapowy (Ginkgo biloba) ze względu na działanie przeciwpłytkowe i modulujące naczynia, przyczyniając się do poprawy przepływu krwi i regulacji napięć naczyniowych. Innym preparatem ziołowym wykorzystywanym w leczeniu jest korzeń żeń-szenia (Panax ginseng), gdyż u podstaw występowania idiopatycznych szumów usznych wg badaczy leży stres oksydacyjny. Korzeń żeń-szenia hamuje wydzielanie aktywnych form tlenu i obniża poziom stresu oksydacyjnego. Terapia szumów usznych zakłada także stosowanie prawidłowej diety i może zawierać konieczność suplementacji witamin z grupy B, gdyż w niektórych modelach jako przyczynę wskazuje się niedobór witamin z tej grupy.

• Metody operacyjne

Metody operacyjne są cennymi metodami leczenia w tych przypadkach, w których szumy są spowodowane konkretną patologią. Zabiegi operacyjne wykonywane na uchu środkowym w takich schorzeniach, jak np. otoskleroza, tympanoskleroza czy przewlekłe zapalenie ucha środkowego mogą przyczynić się do ustąpienia szumów, jakkolwiek ich likwidacja nigdy nie jest głównym celem zabiegu. Także w szumach usznych spowodowanych nerwiakiem nerwu słuchowego leczeniem z wyboru jest operacyjne usunięcie guza, który rozrastając się może stanowić zagrożenie dla życia chorego. Leczeniu chirurgicznemu podlegają również patologie układu naczyniowego, czyli głównie przetoki tętniczo-żylne, a więc patologiczne połączenia pomiędzy naczyniami tętniczymi i żylnymi, lub rzadziej tętniczo-tętnicze.

• Elektrostymulacja

Wpływ elektrostymulacji na poziom odczuwanych szumów odnotowano podczas obserwacji pacjentów, którym wszczepiono implant ślimakowy. W wielu przypadkach nasilenie szumów zmniejszyło się po zabiegu, w części przypadków ustąpiło całkowicie. Elektrostymulacja polega na podawaniu za pomocą elektrody założonej do przewodu słuchowego małych prądów pobudzających szlak słuchowy.

• Maskowanie

Polega na zastosowaniu urządzeń, które generują szum zagłuszający szum własny chorego. Pacjent nosząc masker nie słyszy własnego szumu tylko szum z urządzenia maskującego. Natomiast po zdjęciu powracający szum jest często bardziej uciążliwy niż był poprzednio. Zwolennicy z kolei traktują masker jako urządzenie skutecznie pomagające choremu – bo znoszące słyszenie szumu w trakcie noszenia.

• Biostymulacja laserowa

Terapia laserowa stosowana jednocześnie z innymi metodami może być pomocna dla pacjenta.

• Hiperbaryczne komory tlenowe

Wykorzystanie tej metody oparte jest na założeniu, że szum powstaje jako efekt niedotlenienia ucha wewnętrznego. Terapia tlenem w komorach hiperbarycznych znacznie zwiększa zaopatrzenie w tlen. Metoda ta jest popularna w Niemczech, szczególnie w terapii tzw. ostrego szumu czy nagłej głuchoty. Aby poddać się tej terapii, pacjent musi być w dobrej formie fizycznej.

• Metoda habituacji znana jako Tinnitus Retraining Therapy (TRT)

Wprowadzenie tej metody stało się przełomem w leczeniu szumów. Metoda ta uznawana jest obecnie za najskuteczniejszy sposób radzenia sobie z szumem. Poprzez trening dróg słuchowych zmierza do tego, by szum stał się doznaniem możliwie jak najbardziej obojętnym dla pacjenta i jednocześnie jak najmniej uświadamianym. Prowadzi to do zniwelowania jakichkolwiek negatywnych reakcji i asocjacji związanych z szumem, a tym samym ułatwia habituację szumu usznego, tzn. zmniejszenie lub nawet zniesienie jego percepcji w korze mózgowej.

Terapię prowadzi się w oparciu o urządzenia tzw. generatory szumu szerokopasmowego lub aparaty słuchowe. Leczenie to jest całkowicie bezpieczne, nie wiąże się z żadnymi objawami ubocznymi, a dzięki swej znacznej skuteczności jest obecnie uznane za metodę z wyboru w leczeniu zarówno większości szumów usznych, jak i nadwrażliwości słuchowej.

Więcej o leczeniu szumów usznych: csim.pl/oferta/szumy-uszne/.