Nebulizator jest na wyposażeniu niemal każdego domu, zamieszkałego przez dzieci. Wraz z rosnącą popularnością tego urządzenia wzrosła ilość wątpliwości rodziców, stojących przed wyborem odpowiedniego nebulizatora. Kwestia wyboru może być dość skomplikowana.
Podstawą dokonania właściwego wyboru jest ocena kluczowych parametrów urządzenia. Są nimi:
- Szybkość przepływu powietrza wytwarzanego w kompresorze
Wybierając inhalator dla dziecka przepływ powinien być mniejszy, z uwagi na fizjologię oddechu dziecka. Małe dziecioddychają szybciej i płycej, dlatego optymalny przepływ dla małego dziecka to 5,5 l/min, dla starszych dzieci pomiędzy 6 a 8 l/min, a dla dzieci powyżej 12 roku życia i dorosłych to 12 l/min
- Frakcja oddechowa (FPF)
Parametr ten przedstawia procentową zawartość cząstek mniejszych niż 5 µm w wytwarzanym aerozolu. Im wyższa frakcja FPF, tym więcej cząstek leku ma szansę dostać się do oskrzelików.
- Pojemność rezydualna (martwa)
Określa wielkość reszty roztworu z lekiem pozostającym w komorze nebulizacyjnej, który nie został zużyty w czasie inhalacji. Im niższa pojemność rezydualna, tym lepiej dla pacjenta, ponieważ większa ilość leku zostanie przetransportowana do dróg oddechowych.
- Wielkość cząstki w wytwarzanym aerozolu – MMAD
Im mniejsza średnica cząsteczki tym dalej dotrze lek w drogach oddechowych. Duże cząsteczki o wielkości ok. 8 µm penetrują gardło, nosogardziel i nie dotrą w głąb układu oddechowego. Optymalnie przyjmuje się, że aby nebulizacja dróg oddechowych była skuteczna, nebulizator powinien wytwarzać cząsteczki w rozmiarze od 1 do 5 mikrometrów.
Typy nebulizatorów
Wyróżniamy trzy rodzaje nebulizatorów:
- Nebulizatory ultradźwiękowe
Sposób działania
Wytwarzają lek w postaci aerozolu dzięki energii ultradźwięków powstającej w generatorze, który generuje falę o częstotliwości 1-2 MHz. Fala ultradźwiękowa „rozpyla” roztwór z lekiem i w ten sposób powstaje aerozol o wielkości cząstek poniżej 5 µm o szybkości 1-2 ml/min (duża skuteczność działania). Aerozol jest homogenny, a zatem bardziej jednorodny i stabilny, nie ulega schłodzeniu oraz zawiera cząsteczki o mniejszej średnicy (nadaje się zatem do farmakoterapii dolnych dróg oddechowych).
Inhalatory ultradźwiękowe są urządzeniami, w których rolę nebulizatora spełnia komora inhalatora. Podstawę działania oraz głównym elementem tego typu urządzenia jest generator drgań ultradźwiękowych, wykonany z kwarcu, materiału ceramicznego lub baru.
Zalety: Cicha praca nebulizatora. Duża skuteczność działania.
Wady: Pod wpływem ultradźwięków oraz wzrostu temperatury nawet do 20 0C może dojść do zmiany struktury leku, a w konsekwencji do rozkładu niektórych leków. Użycie tego typu inhalatorów jest przeciwwskazane w pierwszym roku życia dziecka. Koszt zakupu urządzenia jest wysoki.
- Nebulizatory kompresorowo-tłokowe (pneumatyczne) – najczęściej wybierane
To przenośne lub stacjonarne aparaty wyposażone w kompresor (pneumatyczną sprężarkę). Mogą być zasilane prądem z sieci lub baterii oraz mogą pracować w systemie ciągłym lub przerywanym.
Sposób działania
W wyniku przepływu sprężonego gazu przez dysze (średnica ułamka milimetra), wytwarza się podciśnienie (przy nagłym rozprężeniu gazu), które zasysa ciecz z komory nebulizatora w obszar dyszy. Ciecz z dyszy, z substancją czynną, porywana jest przez strumień gazu o dużej prędkości i rozrywana na bardzo drobne kropelki. Jedynie najmniejsze cząsteczki opuszczają nebulizator jako frakcja lecznicza. Większe cząsteczki uderzają o przeszkodę, następnie skraplają się i wracają do zbiornika komory nebulizacyjnej. Wielkość cząstek wytworzonych zależna jest od: przekroju poprzecznego dysz (im mniejszy przekrój poprzeczny dysz, tym mniejsza średnica cząstek), szybkości przepływu gazu (co uzależnione jest od jego ciśnienia). Im większe ciśnienie gazu, tym mniejsze cząstki uzyskiwane. W efekcie krótszy jest czas inhalacji.
Zalety: Krótki czas inhalacji. Możliwość podawania wszystkich postaci leku. Przystępna cena.
Wady: Urządzenie jest dość głośne- zgodnie z przyjętą normą poziom głośności nie powinien być wyższy niż 65 dB, co jest istotne dla każdego pacjenta. Temperatura roztworu z lekiem obniżona zostaje do 10-15 0C za sprawą nagłego rozprężenia się gazu u wylotu dyszy, może to skutkować zaburzeniem równowagi błony śluzowej dróg oddechowych, co u niektórych osób może sprowokować skurcz oskrzeli (nadreaktywność oskrzeli), jednakże są to rzadkie przypadki.
- Nebulizatory membranowo-siateczkowe typu MESH
Sposób działania
Nebulizatory typu MESH (membranowo- siateczkowe) działają poprzez perforowaną membranę, która dzięki drganiom powoduje powstanie aerozolu. Aerozol wytwarzany jest przy użyciu wibrującej siatki lub płytki, która posiada liczne otwory. Tego typu inhalatory mają mniejsze zużycie leku. Dają wysoką efektywność leczenia poprzez otrzymanie aerozolu o dużej zawartości frakcji cząstek respirabilnych, który dociera do bezrzęskowych obszarów dróg oddechowych.
Zalety: Kompaktowy rozmiar. Zasilenie z baterii. Cicha praca. Mniejsze zużycie leku. Większa efektywność leczenia i wysoka wydajność urządzenia.
Wady: Wysoki koszt zakupu. Konieczność wymiany membrany raz do roku. Nie nadaje się do zastosowania każdego rodzaju leku.
W Centrach Słuchu i Mowy MEDINCUS korzystamy z profesjonalnych inhalatorów AMSA, wytwarzających wibroaerozol (aerozol, którego cząsteczki wprowadzono w drgania) z czynnym lekiem, który podawany jest z cykliczną falą ciśnienia. Ciśnienie to pozwala dotrzeć lekom do zatok przynosowych oraz przez trąbkę Eustachiusza do ucha środkowego.
Inhalacje te są szczególnie pomocne w leczeniu dysfunkcji trąbki słuchowej (Eustachiusza) oraz wysiękowego zapalenia ucha środkowego.
Zobacz, gdzie możesz umówić się na inhalacje.
Należy pamiętać, że nie istnieją inhalatory „uniwersalne”, odpowiednie dla każdego pacjenta i każdej zalecanej kuracji. Podczas wizyty lekarskiej warto zapytać lekarza, jaki inhalator rekomendowany jest do przypisanych leków.
