Zaburzenia węchu i smaku jako objawy chorobowe, zyskały na znaczeniu w okresie pandemii koronawirusa. Nie wszyscy mają świadomość, że problemy ze smakiem i powonieniem towarzyszyły pacjentom już dużo wcześniej i często nie miały związku z infekcjami.
Węch jest zmysłem, który w życiu człowieka odgrywa ogromną rolę. Ma korzystny wpływ na codzienne funkcjonowanie: rozpoznawanie zapachów, wydzielanie śliny i soku żołądkowego, czy ostrzeganie o niebezpieczeństwach (trujących gazach, dymie, zepsutych produktach).
Niezdiagnozowane i nieleczone zaburzenia węchu i smaku mogą być powodem wykluczenia z wielu cennych aspektów życia.
Upośledzenie węchu zwane jest hiposmią, całkowity brak węchu to anosmia. Parosmia to z kolei nieprawidłowe odczuwanie zapachów. Istnieje jeszcze coś takiego, jak kakosomia, czyli odczuwanie wyjątkowo nieprzyjemnych i odrażających wrażeń węchowych.
Jakie są przyczyny zaburzeń węchu i smaku?
W związku z długą droga nerwową od receptora węchowego do ośrodka korowego w mózgu, wyróżnia się ponad 200 przyczyn zaburzeń węchu.
Problemy z rozpoznawaniem zapachów mogą wynikać z chorób laryngologicznych, neurologicznych, układowych, a nawet psychiatrycznych.
Zaburzenia węchu pojawiają się między innymi w przebiegu:
- infekcji górnych dróg oddechowych,
- stanów zapalnych zatok,
- alergii towarzyszącym stanom zapalnym błony śluzowej,
- narażenia na substancje toksyczne,
- stosowania niektórych leków
- polipów i guzów,
- urazów czaszkowo-mózgowych,
- cukrzycy, marskości wątroby, niedoczynności tarczycy,
- choroby Parkinsona (aż 90% chorych), Alzheimera
- depresji, schizofrenii.
Powodem upośledzenia rozróżniania zapachów może być:
- zamknięcie przewodów nosowych,
- upośledzenie funkcji receptora węchowego lub samego nerwu węchowego,
- problemy patologiczne w obrębie mózgu.
Diagnostyka zaburzeń węchu i smaku
Chwilowe zaburzenia węchu i smaku w przebiegu infekcji górnych dróg oddechowych nie powinny budzić niepokoju. Uwagi wymagają zaburzenia, które utrzymują się w kolejnych tygodniach. Kontaktu z lekarzem wymagają zaburzenia węchu i smaku, które nie maja uchwytnej przyczyny infekcjach.
Jednostronne upośledzenie węchu lub napadowe upośledzenie odczuwania, wymagają pilnej konsultacji lekarskiej, szczególnie gdy zaburzeniom towarzyszą inne objawy, jak bóle głowy, nudności, wymioty.
Diagnostyka zaburzeń węchu i smaku rozpoczyna się od prostych testów, które w większości przypadków wystarczają do stwierdzenia dysfunkcji. Badanie otolaryngologiczne, tomografia komputerowa zatok, rezonans magnetyczny, czy inne procedury mogą być konieczne, w razie podejrzenia innych niż infekcyjne, przyczyn zaburzeń węchu i smaku.
Test węchu i smaku do wykonania w warunkach domowych, można kupić w każdej placówce Centrum Słuchu i Mowy MEDINCUS.
