Siedzący tryb życia, przyjmowanie nieodpowiedniej postawy, codzienny stres,  czy przekrzykiwanie hałasu to tylko niektóre czynniki, które mają wpływ na nasz głos.

O tym, na co należy zwracać uwagę mówi dr hab. n. med. Agata Szkiełkowska, otolaryngolog, audiolog i foniatra oraz kierownik Centrum Głosu dla Profesjonalistów w Warszawie MEDINCUS.

Najczęściej pacjenci nie potrafią regulować swojego oddechu, a to właśnie w układzie oddechowym inicjowany jest proces tworzenia głosu – wydychany strumień powietrza o odpowiednim ciśnieniu wznieca ton krtaniowy. Szczególnie u kobiet pod wypływem emocji dochodzi do zaburzeń już na tym pierwszym etapie tworzenia głosu. Często nie dostosowują one ilości powietrza do frazy, którą chcą wypowiedzieć. Nabierają go po prostu za mało. Chcą powiedzieć jak najwięcej, ale brakuje im powietrza – wyjaśnia dr hab. n. med. Agata Szkiełkowska.

Podstawą w dbaniu o struny głosowe jest odpowiednie nawilżanie naszych dróg oddechowych. Podrażnienie dróg oddechowych może powodować praca kaloryferów, czy klimatyzacji, jak również noszenie maseczek w dobie pandemii. Dlatego powinniśmy przede wszystkim jak najczęściej pić wodę, najlepiej w małych ilościach, wolno przełykać ślinę, starać się kasłać po cichu oraz stosować inhalację, szczególnie u dzieci.

Cały trakt głosowy jest wyścielony błoną śluzową. To pierwsza warstwa, która jest narażona na działanie czynników zewnętrznych. Przesuszone powietrze, palenie, alkohol, ostre potrawy, zbyt mała ilość płynów wypijanych w ciągu dnia – to wszystko może spowodować wysuszenie i podrażnienie delikatnej śluzówki. Głos staje się wtedy bardziej szorstki, chropowaty. Zmieniony na tyle, że pacjenci podejrzewają chorobę w obrębie krtani – zwraca uwagę dr Agata Szkiełkowska.

W trosce o głos warto przestrzegać kilku zasad – w suchych pomieszczeniach nawilżać powietrze (optymalna wilgotność dla narządu głosu to 60–70 proc.), pić jak najwięcej płynów i unikać tego, co może podrażniać delikatną błonę śluzową. Oczywiście, nie chodzi o absolutne zrezygnowanie  z jedzenia wszystkiego co słone, kwaśne, ostre, nie sposób też żyć w środowisku o idealnej wilgotności i temperaturze 18–21 stopni. Jednak zwłaszcza osoby, które pracują głosem, powinny zachować.

Prostymi sposobami możemy też na co dzień zadbać o to, by uniknąć problemów z głosem, na przykład:

• Pamiętać o “miękkim” zapoczątkowaniu zdania.
• Nie podwyższać głosu, mówić w swoim rejestrze.
• Pamiętać o przerwach na oddech, nie starać się wszystkiego powiedzieć na jednym wydechu.
• Pamiętać, żeby nie mówić na wdechu, a jedynie na wydechu.
• Robiąc głębsze oddechy, uruchomić przeponę – nauczyć się prawidłowej techniki oddechowej.
• Podczas mówienia wykorzystywać swoje mięśnie artykulacyjne, otwierać usta, nie mówić z zaciśniętymi wargami.
• Dbać, aby mięśnie ramion, szyi, krtani, klatki piersiowej były rozluźnione, a nie napięte.
• Robić sobie małą rozgrzewkę mięśni przed dłuższą rozmową (np. mrucząc).

Twojemu głosowi może zaszkodzić:

• twardy atak głosowy (zaczynanie wypowiedzi w sposób gwałtowny, z napięciem),
• mówienie z użyciem nienaturalnej wysokości głosu (np. niższym głosem),
• mówienie zbyt podwyższonym głosem,
• mówienie na “resztkach powietrza”,
• napinanie mięśni szyi, górnej części klatki piersiowej lub ramion,
• mówienie podczas wykonywania intensywnych ćwiczeń fizycznych.

Jak ostrzega dr Agata Szkiełkowska lepiej bowiem zapobiegać problemom ze śluzówką niż potem ją leczyć, ponieważ zniszczona regeneruje się powoli.
Oczywiście istnieje wiele możliwości leczenia zaburzeń głosu. Często leczenie wymaga lat pracy i łączenia metod psychoterapeutycznych z farmakologią czy też operacyjną. Bardzo ważnym elementem terapii zaburzeń głosu jest również rehabilitacja. W wyniku zaburzenia emisji głosu, w skrajnych przypadkach może dojść nawet do powstawania w aparacie mowy guzków, polipów czy zmian naczyniowych. 

Podstawowym symptomem, który zazwyczaj budzi nasz niepokój jest chrypka, która pojawia się lub nasila, czasami może to być zróżnicowanie natężenia głosu. Utrata głosu, zmiana jego barwy na niski lub zachrypnięty określana jest jako dysfonia. Jeśli taki stan długo nie ustępuje, odczuwamy ból w obrębie górnych dróg oddechowych czy w obrębie krtani, gorzej nam się oddycha, mamy kaszel, do gardła spływa wydzielina należy to skonsultować z lekarzem specjalistą.

Centrum Głosu dla Profesjonalistów to ośrodek oferujący kompleksową opiekę lekarską osobom, dla których głos jest narzędziem pracy. Jest to pierwsza taka placówka w Polsce. Pracujący w ośrodku zespół specjalistów skupia otolaryngologów, audiologów, foniatrów, logopedów, psychologów, terapeutów głosu i fizykoterapeutów, którzy świadczą pacjentom usługi z zakresu diagnostyki, terapii i rehabilitacji. Innymi słowy, ich zadaniem jest pełna ochrona i wieloaspektowe leczenie głosu pacjentów. W październiku 2021 roku Centrum Głosu dla Profesjonalistów MEDINCUS będzie obchodziło 7 lat swojej działalności.

Zapraszamy do zapoznania się z pełnym materiałem.

 „Jeden świat, wiele głosów” pod takim hasłem odbył się tegoroczny Światowy Dzień Głosu – zachęcając młodych i starszych do oceny stanu swojego głosu i podjęcia działań w celu poprawy lub utrzymania dobrych nawyków głosowych.

We współczesnym świecie, wymagającym nieustannej komunikacji z innymi, utrzymanie zdrowego, dźwięcznego głosu staje się wyzwaniem. Zaburzenia głosu mają negatywny wpływ na wiele obszarów aktywności człowieka i znacząco oddziaływają na jakość jego życia. Także w wyniku pandemii Covid-19 nasze struny głosowe są w szczególności narażone poprzez częste noszenie masek.

Istnieje wiele czynników, które mogą powodować zaburzenia w emisji głosu i zmieniać jego brzmienie. Może się do tego przyczynić: długotrwałe przeciążenie krtani, niewłaściwe posługiwanie się głosem oraz mówienie w hałaśliwym otoczeniu.  Głos jest narzędziem w codziennej pracy dla wielu środowisk zawodowych, w której umiejętność komunikowania się z otoczeniem jest źródłem sukcesu i miernikiem przydatności w danym zawodzie. Osoby, które zawodowo posługują się głosem są w związku z tym szczególnie narażone na zaburzenia emisji głosu.

Jak sprostać wymaganiu utrzymania zdrowego, dźwięcznego głosu? Prof. Piotr H. Skarżyński podkreśla, że aby prawidłowo dbać o struny głosowe musimy je odpowiednio nawilżać. Klimatyzacja, kaloryfery, ale również maseczki, które z jednej strony nas chronią i powinniśmy je nosić, z drugiej strony powodują, że jest nam trudniej nawilżyć nasze drogi oddechowe. Dlatego, szczególnie w okresie pandemii, powinniśmy przede wszystkim jak najczęściej pić wodę (ale w małych ilościach), wolno przełknąć ślinę, starać się kasłać po cichu oraz stosować inhalację – szczególnie u dzieci. Osoby, które pracują głosem, tak jak nauczyciele lub pracują w trudnych warunkach np. w kopalniach, hutach, różnego rodzaju zakładach przemysłowych, powinny też częściej kontrolować się u lekarza – podkreśla.

Aby jak najdłużej cieszyć się ładnym głosem, należy pozwolić odpocząć strunom głosowym w szczególności, gdy odczuwamy zmęczenie spowodowane mową lub infekcją. Ważne w takiej sytuacji jest również oszczędzanie głosu, mówienie cichym, dźwięcznym głosem, ale też unikanie szeptania.

Co powinno nas zaniepokoić? Podstawowym symptomem, który budzi nasz niepokój jest chrypka, która pojawia się lub nasila, czasami może to być zróżnicowanie natężenia głosu. Jeśli taki stan długo nie ustępuje, odczuwamy ból w obrębie górnych dróg oddechowych czy w obrębie krtani, gorzej nam się oddycha, mamy kaszel, do gardła spływa wydzielina – należy to skonsultować z lekarzem specjalistą. W szczególności dotyczy to osób, które są bardziej narażone np. osoby, które palą papierosy, często mają zgagę lub infekcję górnych dróg oddechowych – podkreśla prof. Piotr H. Skarżyński.

Przewlekła chrypka, przedłużające się drapanie w gardle, przytkane uszy, czy doświadczenie zanikania głosu powinny być sygnałem, aby skonsultować się z lekarzem foniatrą.