Blisko połowa uczniów ma problemy ze zrozumieniem dłuższych poleceń i koncentracją uwagi na wykonywaniu zadania, w miejscu, gdzie rozprasza je hałas.
Dzieci te często są uważane za niegrzeczne, a także osiągają niższe efekty w procesie edukacyjnym. Słyszenie jest procesem biernym, natomiast słuchanie ma charakter aktywny, ponieważ wymaga zaangażowania, świadomości, oraz woli.
Niepokojące objawy, kłopotliwe zachowania
Jeśli Twoje dziecko:
– przejawia trudności w zakresie koncentracji, dłuższego utrzymania uwagi słuchowej
– nie rozumie poleceń, zdań złożonych,
– nie zapamiętuje prostych zadań,
– ma trudności w czytaniu, pisaniu,
– ma trudności logopedyczne,
– nie buduje zdań złożonych i dłuższych wypowiedzi,
może mieć zaburzenia w zakresie przetwarzania słuchowego – APD Auditory processing disorder lub central auditory processing disorder – CAPD.
To zespół objawów wynikających z zaburzenia pracy słuchu z nieprawidłowościami na poziomie centralnego układu nerwowego. Mówiąc innymi słowami: dziecko słyszy — podstawowe badania słuchu nie wykazują problemów, lecz nie słucha — zachowuje się
i funkcjonuje podobnie do dzieci z niedosłuchem.
Dzieci z APD mogą słyszeć i rozpoznawać pojedyncze dźwięki w cichym otoczeniu. Problem pojawia się zazwyczaj wtedy, gdy różnice pomiędzy dźwiękami w słowach, nawet wypowiadanych głośno i wyraźnie są niewielkie. Często zdarza się to w pomieszczeniach,
w których panuje hałas, na przykład na placu zabaw, podczas imprez sportowych, w szkolnej stołówce. Gdy mowa nie jest kierowana bezpośrednio do nich, mogą jej nie rozumieć. Podobnie z pytaniami i poleceniami – często nieprawidłowo reagują na nie, zwłaszcza, gdy są długie i skomplikowane. Objawy centralnych zaburzeń słuchu mogą wahać się od łagodnych do ciężkich, przybierając różne formy.
Kluczem do skutecznej pomocy jest wczesne zauważenie niepokojących objawów
i skierowanie dziecka na specjalistyczne badania, a w razie potrzeby terapię i rehabilitację. Jeśli rodzic lub nauczyciel zwraca uwagę na wspomniane trudności diagnostykę należy rozpocząć od szczegółowych badań słuchu i funkcji słuchowych, takich jak: lokalizacja źródła dźwięku, rozpoznawanie wzorców dźwiękowych, analiza czasowa sygnału dźwiękowego, umiejętność rozumienia mowy zniekształconej i rozumienia mowy w obecności sygnału zagłuszającego (szumu, gwaru, hałasu).
Dlaczego właśnie moje dziecko? – przyczyny
Przyczyny występowania zaburzeń CAPD oficjalnie nie są zbadane, ale często wiążą się z:
– wcześniactwem,
– wydłużoną drugą fazą porodu,
– urazem głowy,
– zatruciem ołowiem,
– częstymi i przewlekłymi infekcjami ucha środkowego,
– predyspozycjami genetycznymi.
W ostatnich latach zauważa się, że duży związek występowania zaburzeń CAPD u dzieci nadużywających urządzeń multimedialnych. Dzieci spędzające zbyt dużo czasu przy komputerze, tablecie czy smartfonie nie rozmawiają z rówieśnikami, z rodzicami czy rodzeństwem, skupiają się tylko na odbiorze informacji drogą wzrokową – za pomocą obrazów. Nie trenują słuchu i słuchania. Skutkiem tego nie umieją prawidłowo przetworzyć słyszanej informacji.
Jak pomóc dziecku z trudnościami? – terapia
Trening słuchowy ma za zadanie przywrócenie roli przekaźnikowo-nadzorczej narządowi słuchu. Niezachwiane funkcjonowanie pozwoli właściwie pobudzić korę mózgową i umożliwi właściwą analizę bodźców dźwiękowych, co przełoży się także na usprawnienie zdolności komunikacyjnych – mowy i słuchu.
Terapią mającą zastosowanie w wielu różnych zaburzeniach współwystępujących z zaburzeniami przetwarzania słuchowego jest Stymulacja Polimodalnej Percepcji Sensorycznej metodą Skarżyńskiego (SPPS-S). Programy terapeutyczne zastosowane w SPPS-S opracowane zostały dla pacjentów wykazujących trudności w przetwarzaniu słuchowym współwystępujące z problemami z rozumieniem mowy, trudnościami w czytaniu i pisaniu, opóźnionym rozwojem mowy, dyslalią, trudnościami w koncentracji uwagi, jąkaniem, zaburzeniami głosu.
Terapia SPPS-S jest indywidualnie dostosowana do trudności pacjenta. Odbywa się w wielu płaszczyznach jednocześnie, pozwalając tym samym na stymulowanie i angażowanie zmysłu słuchu, wzroku i dotyku. Metoda ta pobudza ich wzajemną koordynację, dzięki czemu terapia pozwala małemu pacjentowi lepiej zintegrować odbierane bodźce.
Stymulacja SPPS-S łączy trening słuchowy z treningiem umiejętności społecznych. Dziecko może dobrze słyszeć, ale niewłaściwie odbierać treści z sferze emocjonalnej. Podczas terapii pacjent uczy się właściwie odbierać i rozumieć emocje, kontrolować swoje myśli, a także kontrolować zachowania w różnych sytuacjach społecznych.
Terapia może być prowadzona zarówno w placówce, jak i w domu.
