Wiele osób nie wyobraża sobie sylwestrowej nocy bez fajerwerków. Są piękne, spektakularne, wprawiają w dobry nastrój, potrafią jednak wyrządzić wiele szkód naszemu słuchowi.

Jak działa mechanizm słuchu?

Fala dźwiękowa, która wpada do ucha, powoduje drganie błony bębenkowej. Powstałe bodźce przekazywane są do receptorów słuchowych, umiejscowionych w wewnętrznej części ucha. Receptory, wykorzystując nerwy słuchowe, wysyłają słabe bodźce elektryczne do ośrodka słuchowego, znajdującego się w korze mózgowej. Tam, przeanalizowane oraz zinterpretowane bodźce zamieniają się w doznania słuchowe.

Czym jest hałas?

Za hałas uznaje się każdy uciążliwy, długotrwały, szkodliwy czy wręcz niebezpieczny dla zdrowia dźwięk. Ludzkie ucho reaguje na dźwięki o częstotliwości od 20 do 20 000 Hz. Na nasze zdrowie negatywnie mogą wpływać infradźwięki (niesłyszalne dźwięki poniżej 20 Hz) oraz ultradźwięki (powyżej 20 000 Hz). O ile hałas jest krótkotrwały i nie przekracza natężenia uszkadzającego słuch – nie musimy się go obawiać. Niebezpieczny staje się hałas długotrwały, gdyż już nawet w niewielkim natężeniu może negatywnie wpływać na nasz słuch.

Dlaczego fajerwerki mogą uszkodzić słuch?

Silny hałas, generowany na skutek wystrzału fajerwerków, może spowodować szok akustyczny, ostry ból i czasowe (w skrajnych przypadkach – stałe) uszkodzenie bębenka słuchowego. Osoby, u których słuch jest już osłabiony, są narażone na szybszą jego utratę. 

Strzelające fajerwerki emitują dźwięk o natężeniu 180 dB, niekiedy nawet większe. Natomiast już natężenie powyżej 65 dB (generowane przez zwykły hałas uliczny) zaczyna być szkodliwe dla słuchu, a przebywanie w hałasie o natężeniu 100 dB stwarza zagrożenie nieodwracalnego uszkodzenia słuchu. Dla porównania: warkot samochodu ciężarowego emituje hałas o natężeniu 85 dB. Hałas powyżej 140 dB, generowany przez startujący blisko samolot odrzutowy, może spowodować trwałe uszkodzenie słuchu. Powyżej 120 dB większość osób zaczyna odczuwać ból uszu.

Co powinno nas zaniepokoić w czasie trwania i po wystrzałach fajerwerków?

• szumy w uszach,
• ból uszu,
• uczucie „dzwonienia” w uszach,
• chwilowa utrata słuchu.

Jak chronić słuch przed szkodliwym działaniem fajerwerków?

Najlepiej obserwować je z bezpiecznej odległości. Warto wyposażyć się w ochronniki słuchu, (zapewnić je zwłaszcza małym dzieciom) lub zatyczki do uszu.

Wędzidełko języka to cieniutki fałd błony śluzowej, który ma za zadanie podtrzymywać i łączyć ze sobą dno jamy ustnej z dolną powierzchnią języka. Choć jest niewielkich rozmiarów, może przyczynić się do zaburzeń anatomicznych i niewłaściwego funkcjonowania całej jamy ustnej. Prawidłowo zbudowane wędzidełko języka, mające odpowiednie wymiary, utrzymuje język we właściwym położeniu, umożliwiając mu poprawną pracę. Nieprawidłowości w budowie wędzidełka mogą przyczynić się do powstania wielu problemów, m. in. logopedycznych i stomatologicznych.

Najczęściej występujące wady budowy wędzidełka języka to jego skrócenie lub przerost.

Objawy skróconego wędzidełka języka

• • u noworodków i niemowląt:

• • • problemy ze ssaniem i połykaniem pokarmu podczas karmienia piersią,
    • kolki,

• u dzieci w wieku żłobkowym, przedszkolnym i szkolnym:

• • • trudności z żuciem i połykaniem pokarmu,
    • trudności z wysunięciem języka na brodę lub w kierunku nosa,
    • końcówka języka, podczas wysuwania go na zewnątrz, przybiera charakterystyczny kształt serca zamiast owalu,
    • zaburzenia rozwoju mowy, problemy z wymawianiem głosek: r, d, t, n, l, sz, ż, cz, dz, dż.

Dlaczego korekta wędzidełka jest konieczna?

Skrócone wędzidełko, które nie zostanie skorygowane, już od samego początku kształtuje u dziecka nieprawidłowy wzorzec ssania, połykania oraz żucia, co może być przyczyną powstania wad zgryzu, problemów z higieną jamy ustnej, a w dalszej przyszłości także skomplikowanych chorób zębów i przyzębia. Ponadto dziecko może mieć trudności z prawidłową artykulacją, przyczyniające się do powstawania opóźnień w rozwoju mowy, a to z kolei może przekładać się na osiąganie słabszych wyników od rówieśników.

Jak wygląda zabieg podcięcia wędzidełka językowego?

Wybór sposobu korekcji wędzidełka uzależniony jest od wielkości wady: niekiedy wystarczy jedynie jego niewielkie podcięcie, czasem konieczna jest plastyka. Plastykę wędzidełka językowego, czyli jego przecięcie, odpreparowanie oraz założenie biowchłanialnych szwów, które nie wymagają zdjęcia, zaleca się przeprowadzić jak najszybciej, nawet już u niemowląt. U osób dorosłych bowiem – pomimo usunięcia wady – najczęściej nie da się w pełni cofnąć utrwalanych przez lata niewłaściwych nawyków.

Jeśli nie ma żadnych przeciwwskazań, pacjent może opuścić szpital już kilka godzin po zabiegu.

Zalecenia po operacji

Bardzo ważne jest jak najszybsze rozpoczęcie treningu, już nawet dobę po zabiegu, aby zapobiec powstaniu blizny i nie zniweczyć efektu operacji. Intensywne ćwiczenia w ciągu pierwszych 7-14 dni są niezwykle istotne. Jakie ćwiczenia warto wykonywać?

Przy szeroko otwartej buzi: dotykać językiem kącików ust, oblizywać wargi, dotykać językiem po kolei wszystkich zębów, ponadto dotykać językiem nosa i brody, naśladować kotka pijącego mleko, naśladować językiem odgłos końskich kopyt.  
W ciągu kilku pierwszych dni po zabiegu, zalecana jest lekka, półpłynna dieta, bez ostrych, kwaśnych i nadmiernie gorących potraw. Konieczne są także regularne i częste kontrole.

O problemach z wędzidełkiem u dzieci opowiada w odc. 5 PORAD MEDINCUS nasz ekspert, prof. dr hab. n. med. Piotr H. Skarżyński, otorynolaryngolog, audiolog, foniatra z CSIM MEDINCUS.

FIBEROSKOPIA

Jedną z najlepszych metod, wykorzystywanych obecnie przez lekarzy otorynolaryngologów jest fiberoskopia. Badanie, które wykonuje się zarówno u dorosłych, jak i u dzieci, umożliwia dokładny ogląd górnych dróg oddechowych, również w miejscach, do których trudno dotrzeć przy pomocy innych narzędzi. W badaniu wykorzystuje się fiberoskop, czyli rodzaj endoskopu, jednak o mniejszej średnicy i bardziej elastycznej strukturze. Fiberoskop zakończony jest kamerą. Jeśli w górnych drogach oddechowych występują zmiany, lekarz potrafi dokładnie je określić. Przy pomocy fiberoskopu bardzo szczegółowo można przyjrzeć się jamie nosa, ujściom zatok przynosowych, ocenić nosową część gardła wraz z migdałkiem gardłowym. Fiberoskop pozwala na pobranie wycinka tkanek do kolejnych badań.

ZALETY FIBEROSKOPII:

• możliwość precyzyjnego dotarcia do wszystkich struktur górnych dróg oddechowych,
• bezbolesny przebieg badania,
• brak skomplikowanych przygotowań,
• krótki czas badania,
• znikome ryzyko wystąpienia powikłań

WSKAZANIA DO PRZEPROWADZENIA FIBEROSKOPII:

• przerost migdałka gardłowego, zwanego trzecim migdałkiem,
• podejrzenie obecności ciała obcego w gardle,
• chrypka i zaburzenia emisji głosu,
• niedrożność nosa,
• polipy nosa,
• pojawiające się częściej krwawienie z nosa,
• zapalenie zatok przynosowych i nosa,
• chrapanie i bezdech senny,
• problemy z połykaniem,
• podejrzenie zmian nowotworowych w obrębie nosogardła,
• kontrola po leczeniu nowotworów górnych dróg oddechowych,
• śledzenie skuteczność i działań ubocznych leków stosowanych donosowo.

PRZECIWWSKAZANIA DO PRZEPROWADZENIA FIBEROSKOPII:

Istnieje bardzo niewiele przeciwwskazań, które mogą wykluczyć przeprowadzenie badania tą metodą. Lekarze nie zalecają go, gdy występuje infekcja górnych dróg oddechowych, zwłaszcza kaszel, który może uniemożliwić przeprowadzenie badania.

JAK PRZEBIEGA BADANIE?

Fiberoskopia trwa zaledwie kilka minut i nie wymaga od pacjenta wcześniejszego przygotowania, poza ograniczeniem przyjmowania wszelkich posiłków oraz płynów na trzy godziny przed badaniem. Fiberoskopia wykonywana jest w pozycji siedzącej, z głową opartą o zagłówek fotela. Ponieważ badanie jest bezbolesne, nie ma potrzeby podawania znieczulenia. Wyjątkiem są dzieci i osoby wyjątkowo wrażliwe, którym aplikuje się preparat znieczulający w formie sprayu, działający miejscowo na obszar błony śluzowej nosa i gardła. Fiberoskop wprowadzany jest do nosa i jamy nosowo-gardłowej oraz innych części górnych dróg oddechowych, które mają być zbadane. Lekarz otorynolaryngolog obserwuje cały badany obszar na monitorze. Dzięki temu, iż urządzenie jest niezwykle elastyczne, potrafi dostosować się do badanej powierzchni, co pozwala na dotarcie również do tych najtrudniej dostępnych miejsc. Badanie nie jest nieprzyjemne nawet dla pacjentów, którzy zwyczajowo odczuwają lęk przed bólem oraz komplikacjami.

O terminach przyjęcia trzeciej dawki szczepionki na COVID-19, o tym kto skorzysta z niej w pierwszej kolejności, a także o szczepieniach w kontekście nadchodzącej epidemii grypy w programie Koronawirus Poradnik mówiła dr n. med. Magdalena B. Skarżyńska, specjalista farmacji aptecznej.

Coraz więcej krajów Unii Europejskiej wprowadza dla najbardziej narażonych mieszkańców trzecią dawkę szczepionki na COVID-19. Na takie rozwiązanie zdecydowano się m.in. we Francji, Niemczech, Grecji, Danii i na Węgrzech. W Hiszpanii i Portugalii trzecia dawka szczepionki jest podawana osobom z immunosupresją, czyli hamowaniem procesu wytwarzania przeciwciał i komórek odpornościowych. Na Cyprze dawką przypominającą są szczepione m.in. osoby powyżej 65 tego roku życia i medycy. W Wielkiej Brytanii trzecia dawka zostanie zaoferowana wszystkim powyżej 50 roku życia, młodszym, ale szczególnie narażonym, a także pracownikom służby zdrowia. Polska również zdecydowała się na ten krok.

W Polsce podawana jest już trzecia dawka szczepionki przeciwko koronawirusowi osobom ze zdiagnozowanymi niedoborami odporności – są to albo nabyte niedobory odporności, np. osoby cierpiące na chorobę AIDS lub inne deficyty odporności pierwotnych – mówi  dr n. farm. Magdalena B. Skarżyńska, specjalista farmacji aptecznej. Podawanie trzeciej dawki na pewno będzie rozszerzane o kolejne grupy ryzyka, tutaj mówimy na przykład o osobach powyżej 65 roku życia, a także o pacjentach onkologicznych, osobach leczonych lekami immunosupresyjnymi czy np. po przeszczepach. Część z tych grup już dostaje szczepionkę, a część w najbliższym czasie zostanie zakwalifikowana – dodaje.

Podanie trzeciej dawki szczepionki przeciwko COVID-19 osobom z obniżoną odpornością, a w kolejnym kroku rozszerzenie szczepień na inne grupy przyczyni się do zahamowania zakażenia koronawirusem. Jak podkreślała dr n. farm. Magdalena B. Skarżyńska, specjalista farmacji aptecznej istotne znaczenie ma odporność zbiorowa: Ona jest kluczem do zatrzymania kolejnej, czwartej fali pandemii, aby oddziały i szpitale nie były przepełnione osobami niezaszczepionymi i chorującymi na COVID-19. Kolejna fala może wprost przełożyć się też na pozostałe osoby, które cierpiąc z powodu innych chorób również potrzebują hospitalizacji.

Podanie trzeciej dawki szczepionki przeciwko COVID-19 jest również istotne w kontekście rozpoczynającego się sezonu jesienno-zimowego i zwiększenia,  jak co roku w tym czasie, liczby zachorowań na grypę. Eksperci ostrzegają, że w najbliższych miesiącach może dojść do poważnej epidemii grypy, prawie 5 milionów szczepionek przeciwko tej chorobie trafi do Polski.

Zarówno COVID-19 jak i grypa atakują układ oddechowy, aby uchronić się przed najgorszym scenariuszem, czyli zachorowaniem na obie choroby zaleca się, jeżeli to możliwe, szczepienia zarówno przeciwko koronawirusowi jak i grypie. Kiedy zapadamy na jedną chorobę nasz układ immunologiczny jest osłabiony, dlatego łatwiej jest złapać kolejną. Jedna osoba zakażona wirusem grypy zaraża cztery kolejne z najbliższego otoczenia. Na pewno osłabienie układu odpornościowego związane z aktywnym chorowaniem niezależnie czy to jest grypa czy COVID-19 będzie miało wpływ na rokowanie w momencie zachorowanie na drugą chorobę – mówi dr n. farm. Magdalena B. Skarżyńska, specjalista farmacji aptecznej.